Mobilne płuca opuściły Malanów. Co zobaczyliśmy przez miesiąc kampanii?

8 kwietnia br. zakończyła się miesięczna obecność mobilnych płuc w Malanowie. Ta nietypowa instalacja, odwzorowująca działanie ludzkiego układu oddechowego, przez cztery tygodnie filtrowała powietrze, pokazując jego rzeczywistą jakość.

Choć tegoroczna zima była stosunkowo łagodna, a kampania przypadła na końcowy etap sezonu grzewczego, biała flizelina pokrywająca model stopniowo ciemniała. Z czasem przybrała barwę grafitową, wskazując jednoznacznie, że powietrze, którym oddychamy jest zanieczyszczone. Na początku marca, gdy dni były chłodne, wyświetlacz w instalacji wskazywał zły stan powietrza. Dopiero wzrost temperatur i czasowe wygaszanie piecy obniżyły wskaźniki zanieczyszczenia.

Trzeba pamiętać, że instalacja trafiła do Malanowa w ostatnim miesiącu kampanii Polskiego Alarmu Smogowego "Zobacz czym oddychasz", a tym samym na końcowy okres zimy, gdy intensywność palenia w piecach spada. Co więcej, pogoda była względnie dobra, co mogło ograniczyć emisję zanieczyszczeń. Trzeba się więc zastanowić czy w  szczycie sezonu kolor płuc zamiast grafitowego nie przybrał by barwy zbliżonej do czerni.

Model mobilnych płuc wyposażony jest  w czujnik pomiaru pyłu zawieszonego PM2.5 – jednego z najgroźniejszych dla zdrowia człowieka rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych. Czym jest PM2.5? To drobne cząsteczki o średnicy nie większej niż 2,5 mikrometra, które mogą przedostawać się do krwiobiegu, powodując szereg schorzeń, w tym nowotwory, astmę czy choroby serca.

Dopuszczalna norma dobowego stężenia PM2.5 według Światowej Organizacji Zdrowia wynosi 25 µg/m³. Tymczasem w pierwszym tygodniu pobytu instalacji w Malanowie poziom ten przekraczał 100 µg/m³, czyli był ponad czterokrotnie wyższy od zalecanej normy! Dopiero po intensywnych opadach deszczu sytuacja uległa poprawie. W ostatnich dniach funkcjonowania instalacji wskaźnik pokazał 9 µg/m³, ale pamiętajmy, że w kwietniu wiele instalacji grzewczych pracuje już co najwyżej na połowę gwizdka.

Kampania Polskiego Alarmu Smogowego "Zobacz czym oddychasz" miała na celu nie tylko pokazać problem, ale przede wszystkim skłonić do refleksji i działania. Mobilne płuca pokazały czarno na białym – a raczej szaro – że sytuacja w Malanowie nie jest dobra. Potrzebujemy radykalnych zmian: wymiany starych źródeł ogrzewania, kontroli jakości spalanych paliw, wsparcia dla odnawialnych źródeł energii i skutecznej edukacji ekologicznej.

Mobilne płuca pojechały dalej – ale dym i pył zostały. W naszych płucach, naszych domach, na naszych ulicach. Od nas zależy, czy przyszłość będzie czystsza – czy tylko ciemniejsza.

Jeśli nie podejmiemy konkretnych kroków teraz, kolejne sezony przyniosą jeszcze gorsze wyniki.

W związku z powyższym, Wójt Gminy Malanów zobligowany tzw. „uchwałą antysmogową” przyjętą przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego oraz ustawami: prawo ochrony środowiska i o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wznawia kontrolę źródeł ciepła na terenie naszej gminy w sezonie grzewczym 2025/2026.

O szczegółach kontroli będą Państwo informowani w terminie późniejszym.

Niech ta kampania będzie początkiem trwałych zmian w naszych codziennych wyborach.

DM