Kalendarium ochrony środowiska - 17 czerwca – Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą

Światowy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą został ogłoszony przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1995 roku. Na dzień obchodów wyznaczono 17 czerwca. Celem obchodów Dnia jest zwrócenie uwagi na sposoby zapobiegania przed pustynnieniem i suszą.

Pustynnienie należy do grupy poważnych problemów ekologicznych, które dotykają bardzo duże przestrzenie na wszystkich kontynentach. Pustynnienie oznacza degradację gleb na obszarach suchych, półsuchych i półwilgotnych, spowodowane różnymi czynnikami. Polega ono na tym, że obszary niezbyt wilgotne stają się coraz bardziej suche, tracąc tym samym dotychczasowe warunki dla rozwoju różnych gatunków roślin i życia zwierząt. Zagrożenie bioróżnorodności wskazuje się jako jeden z najważniejszych niekorzystnych skutków pustynnienia.

Przyczyn pustynnienia i suszy może być wiele. Niewątpliwe do najistotniejszych można zliczyć ocieplenie klimatu – bardzo łagodną zimę, a także działalność człowieka, która prowadzona jest w sposób niekontrolowany i nierozsądny. Największy wpływ na intensywność tych zjawisk ma nieodpowiednio prowadzone rolnictwo, niewłaściwe zarządzanie zasobami wody oraz nadmierne usuwanie drzew, co szybko prowadzi do wyjałowienia gleby. Suszę pogłębia szybko opadający poziom wód gruntowych połączony z wysokimi temperaturami, utrzymującymi się przez całą zimę i brakiem pokrywy śnieżnej. Zjawiska te powodują, że woda nie wsiąka w glebę i nie odnawiają się zasoby wód gruntowych. Należy przy tym zauważyć, że Polska jest bardzo uboga w naturalne zasoby wody powierzchniowej. Zajmuje trzecie od końca miejsce wśród państw Unii Europejskiej, jeśli chodzi o ilość wody przypadającej rocznie na mieszkańca. Jest to prawie trzy razy mniej niż wynosi średnia w Unii Europejskiej.

Kolejnym poważnym problemem potęgującym skutki suszy jest zbyt szybki spływ powierzchniowy wody, szczególnie zauważalny na terenach zurbanizowanych o mocno utwardzonych powierzchniach. Niestety w Polsce zatrzymujemy tylko 6,5 % wody opadowej, za to znaczna jej część trafia bardzo szybko do Bałtyku.

Z brakiem wystarczającej ilości wody zmaga się większa część naszego kraju. W środkowej Polsce, gdzie i my jesteśmy, odnotowuje się najmniej opadów i to właśnie tu najbardziej widoczne są skutki suszy.

W prawdzie globalnie najwięcej wody zużywa energetyka, rolnictwo i przemysł, ale najszybciej rośnie zużycie wody w gospodarstwach domowych. W latach 1960-2014 popyt na wodę w domach wzrósł o 600 %, znacznie szybciej niż w jakimkolwiek innym sektorze.

Co możemy zrobić żeby zmniejszyć skutki suszy:

•   Umiejętnie podlewajmy nasze ogrody i trawniki – żeby zmniejszyć parowanie wody najlepiej robić to wczesnym rankiem lub późnym wieczorem.
•   Zatrzymujmy wodę opadową spływającą z naszych dachów. Możemy ją później wykorzystać do podlewania.
•   Budujmy stawy, oczka wodne, sadzawki itp.
•   Nie osuszajmy podmokłych gruntów i mokradeł.
•   Sadźmy śródpolne zadrzewienia i krzewy – zatrzymują one wodę i przeciwdziałają erozji gleby.
•   Nie wycinajmy drzew i krzewów jeśli nie jest to niezbędnie konieczne.
•   Ograniczajmy spływ wody z naszych działek - zakładajmy trawniki zamiast kostki brukowej.
•   Wymieńmy w domu cieknące spłuczki, krany czy nieszczelne baterie.
•   Zakręćmy kran myjąc zęby lub w czasie golenia.
•   Załóżmy perlator na kranach baterii – to niewielki koszt. Perlator, czyli sitko napowietrzające strumień wody i rozdzielające go, jest także prostym sposobem na oszczędność wody.
•   W toalecie złóżmy spłuczkę z funkcją „stop” lub z podziałem na spłukiwanie oszczędnościowe.
•   Bierzmy prysznic zamiast kąpieli.
•   Pomyślmy o wymianie baterii na jednouchwytową. Takie baterie pozwalają szybko ustawić odpowiednią temperaturę i strumień wody.
•   Nie myjmy naczyń pod bieżącą wodą. Jeśli zmywamy naczynia ręcznie to myjmy je w jednej komorze, a w drugiej płuczmy.
•   Dużo wody zużywane jest przy produkcji papieru więc oszczędzajmy papier, bo zmniejsza to zużycie wody.

Pamiętajmy! Tak wiele zależy od nas samych.

A Ty co zrobiłeś, żeby zmniejszyć skutki występujących suszy?

Czy wiesz, że?

Na przełomie lat 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku w Afryce Subsaharyjskiej wystąpiła susza, która pochłonęła ponad 200 tysięcy ludzi i miliony zwierząt.

/-/ Łukasz Kurek