Gospodarka o obiegu zamkniętym – co to takiego?

Gospodarka o obiegu zamkniętym to nowoczesny model zarządzania zasobami. Jego celem jest zmniejszenie ilości odpadów i lepsze wykorzystanie surowców. Tradycyjna gospodarka opiera się na modelu „weź – wyprodukuj – zużyj – wyrzuć”. Natomiast gospodarka o obiegu zamkniętym dąży do tego, aby materiały i produkty były wykorzystywane jak najdłużej i jak najefektywniej.

Jak działa gospodarka o obiegu zamkniętym?

W gospodarce liniowej proces wygląda następująco:

• Pozyskanie surowców –surowce naturalne są wydobywane z środowiska, często w sposób intensywny i nieodnawialny (np. ropa, rudy metali, drewno);
• Produkcja - surowce są przetwarzane w produkty, zwykle przy dużym zużyciu energii i generowaniu emisji gazów cieplarnianych;
• Dystrybucja i konsumpcja -produkty często są projektowane tak, by miały ograniczoną żywotność (planowane starzenie się), co zwiększa potrzebę zakupu nowych towarów wśród konsumentów;
• Utylizacja - po zużyciu produkty trafiają na wysypiska lub do spalarni, rzadko są poddawane recyklingowi. Odpady często nie są przetwarzane, co prowadzi do degradacji środowiska;
• Brak zamkniętego obiegu - surowce nie są ponownie wykorzystywane na dużą skalę.

W gospodarce o obiegu zamkniętym proces jest bardziej złożony i ekologiczny:

• Projektowanie produktów – już na etapie projektowania uwzględnia się możliwość łatwego naprawiania, rozkładania na części i ponownego wykorzystania;
• Produkcja z materiałów odnawialnych lub z recyklingu – zamiast używać surowców naturalnych, korzysta się z materiałów, które można przetworzyć;
• Użytkowanie i serwisowanie – produkty są tak tworzone, aby można je było łatwo naprawić i używać przez długi czas;
• Zbieranie i recykling – po zakończeniu użytkowania produkty nie trafiają na śmietnik, lecz są zbierane i przetwarzane na surowce do produkcji nowych rzeczy;
• Ponowne wykorzystanie i regeneracja – materiały i części są wykorzystywane ponownie, co zmniejsza potrzebę wydobywania nowych surowców.

Dlaczego gospodarka o obiegu zamkniętym jest ważna?

• Ochrona środowiska – mniej odpadów i mniejsze zużycie surowców naturalnych oznacza ograniczenie negatywnego wpływu na przyrodę;
• Oszczędność zasobów – surowce są ograniczone, a ich wydobycie często wiąże się z dużym wpływem na środowisko;
• Nowe miejsca pracy i innowacje – rozwój recyklingu, naprawy i odnawianie produktów tworzy nowe branże i miejsca pracy;
• Korzyści ekonomiczne – firmy mogą obniżyć koszty produkcji, wykorzystując surowce wtórne, a konsumenci mogą korzystać z produktów o dłuższej żywotności.

Przykłady gospodarki o obiegu zamkniętym w praktyce

• Recykling butelek plastikowych – zamiast wyrzucać plastikowe butelki, są one zbierane i przetwarzane na nowe opakowania lub inne produkty;
• Naprawa sprzętu elektronicznego – zamiast kupować nowy telefon, można wymienić baterię czy ekran i używać go dalej;
• Wypożyczanie zamiast kupowania – niektóre firmy oferują wynajem narzędzi czy sprzętu, co pozwala korzystać z nich wielu osobom bez konieczności produkowania nowych.

Gospodarka o obiegu zamkniętym to sposób na bardziej zrównoważone życie i ochronę naszej planety. Dzięki niej możemy korzystać z zasobów mądrze, zmniejszać ilość odpadów, dbać o środowisko dla przyszłych pokoleń, a także osiągać znaczące oszczędności finansowe. Warto o tym pamiętać i wspierać takie rozwiązania na co dzień!

W następnym artykule poruszymy temat zero waste.

MK
Gminny Doradca Klimatyczny

zdj. Pixabay/Michael De Groot