Wójt wspomaga lekarzy w walce z boreliozą z Lyme

Kleszcze to małe pajęczaki, które rozpoczynają swoją aktywność wiosną. Coraz częściej są one nosicielami krętków Borreli, które wywołują boreliozę z Lyme zwaną popularnie boreliozą. Jest to bardzo niebezpieczne schorzenie, gdyż atakuje różne narządy i układy ludzkiego organizmu. Objawy boreliozy przypominają inne choroby, często np. stwardnienie rozsiane objawiające się postępującym niedowładem. Niestety wiedza pacjentów na temat boreliozy jest znikoma. Aby to poprawić Wójt Gminy Malanów przekazał lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej bezpłatne pakiety informacyjne dla pacjentów. Materiały te przygotował Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie, na co dzień zajmujący się chorobami odzwierzęcymi. Dzięki tym pakietom osoby, u których w najbliższym czasie lekarze zdiagnozują boreliozę, otrzymają zestaw kompleksowych informacji.

O kleszczach pisaliśmy już rok temu na naszym portalu. Poniżej przypominamy te informacje:

Kleszcze to pasożyty żywiące się krwią swojego żywiciela. Żyją powszechnie na terenie całego kraju w miejscach wilgotnych i obfitujących w roślinność. Można spotkać je w lasach (zwłaszcza liściastych i mieszanych), na podmokłych terenach porośniętych krzewami i trawami, na łąkach oraz nad brzegami rzek i jezior. Pojawiają się także w parkach i na działkach. Kleszcze nie mają naturalnych wrogów, dlatego jest ich coraz więcej. Są odporne na głodowanie oraz niesprzyjające warunki środowiska. Aktywność kleszczy rozpoczyna się zwykle wczesną wiosną i trwa aż do późnej jesieni. Jest większa im wyższa jest temperatura i wilgotność otoczenia. Żyją w ściółce a w poszukiwaniu swych żywicieli (zwierząt, ludzi) wspinają się na rośliny. Polując na żywicieli wiszą na źdźbłach trawy i na spodzie liści, dzięki czemu są niewidoczne dla swoich ofiar. Kleszcz po znalezieniu się na ciele ofiary dość długo poszukuje dogodnego miejsca do wkleszczenia. Ugryzienie jest bezbolesne, ponieważ jego ślina zawiera substancje chemiczne o działaniu znieczulającym. Kleszcz, o ile nie zostanie usunięty z powierzchni ciała, pozostaje przyssany i może pobierać krew od 5 do 14 dni. Głodna dorosła samica może wypić około 4 ml. krwi, powiększając swoją objętość 200 krotnie. Kleszcze mogą przytwierdzać się do różnych części ciała człowieka, często do ukrytych i owłosionych (pachy, pachwiny). Ich małe rozmiary i obecność w ich ślinie substancji znieczulających powodują, że mogą być one niezauważone przez człowieka w czasie żerowania. Kleszcz może też przenieść groźne dla zdrowia ludzi bakterie wywołujące boreliozę i wirusy powodujące kleszczowe zapalenie mózgu. Przenosi też pierwotniaki będące przyczyną babeszjozy psów.

Borelioza jest wieloukładową chorobą zakaźną, wywołaną przez bakterie  Borrelia burgdorferi. Do zakażenia człowieka dochodzi na skutek ukłucia przez zakażonego kleszcza. Jest on przenosicielem zarazka. Pobierając krew zakażonego zwierzęcia (głównie drobnych gryzoni, zwierząt dzikich i ptaków) sam ulega zakażeniu, a następnie żerując, przekazuje krętki swojemu żywicielowi np. człowiekowi. Po 7-10 dniach od ukłucia przez zakażonego kleszcza pojawia się w tym miejscu zmiana skórna, która następnie (w okresie nawet do kilku tygodni) powiększa się, tworząc czerwoną lub sinoczerwoną plamę  tzw. rumień wędrujący. Jest to najbardziej typowy z objawów boreliozy, występujący we wstępnej fazie choroby. Miejscowej zmianie skórnej towarzyszą często objawy uogólnione, takie jak: zmęczenie, ból mięśni, gorączka, ból głowy, sztywność karku. Brak rozpoczęcia leczenia może prowadzić w konsekwencji do wystąpienia fazy późnej (nawet po kilku latach od ukłucia) obejmującej m.in.: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz mózgu, zapalenie nerwów, zapalenie stawów lub zaburzenie rytmu pracy serca. Leczenie obejmuje podawanie antybiotyków przez min. 3-4 tygodnie. Przebycie zakażenia nie daje trwałej odporności i nie chroni przed ponownym zakażeniem. Nie ma dostępnej szczepionki przeciwko tej chorobie.

Kleszczowe zapalenie mózgu to wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego. Dochodzi do niej na skutek ukłucia przez zakażonego kleszcza - podczas ssania krwi wprowadza on ślinę zawierającą namnożone w jego organizmie wirusy. Do zakażenia może dojść również na skutek picia mleka zakażonych kóz, owiec i krów. Większość przypadków zakażeń wirusem kleszczowego zapalenia mózgu przebiega bezobjawowo. W pozostałych przypadkach w okresie 7 - 14 dni od ukłucia przez kleszcza lub 3 - 4 dni po spożyciu mleka zakażonych zwierząt gospodarskich, w pierwszej fazie choroby mogą wystąpić objawy uogólnione, takie jak: gorączka, uczucie zmęczenia, nudności, ból głowy i mięśni. Objawy te utrzymują się zazwyczaj kilka dni i w większości przypadków choroba kończy się wyzdrowieniem. Niekiedy po trwającym od 1 do 20 dni okresie utajenia dochodzi do rozwinięcia drugiej fazy choroby, w której obserwujemy objawy związane z zapaleniem opon mózgowych i mózgu, takie jak: gorączka, narastające bóle głowy, sztywność karku, zaburzenia świadomości, porażenia nerwów czaszkowych, zaburzenia koordynacji, porażenia kończyn górnych i dolnych. Może wystąpić porażenie mięśni oddechowych. Konieczna jest wtedy hospitalizacja. W leczeniu kleszczowego zapalenia mózgu brak jest specyficznej terapii. Leczenie zmierza jedynie do łagodzenia objawów np. obniżania gorączki, łagodzenia bólu itp. Najpewniejszym sposobem zabezpieczenia się jest szczepienie ochronne.

Jak zapobiegać ukąszeniu przez kleszcza?

1. W razie możliwości unikać miejsc zalesionych np. lasów i pól, nie zbaczać ze ścieżki leśnej.
2. W miejscach, gdzie istnieje ryzyko występowania kleszczy, nosić odpowiednią odzież, zakrywającą jak najwięcej części ciała (długie spodnie, koszule z długimi rękawami, nakrycie głowy etc.), można włożyć nogawki spodni w skarpety, lub założyć spodnie ze ściągaczami w kostce
3. Stosować środki odstraszające kleszcze, (zgodnie z zaleceniami producenta) do kupienia w drogeriach i aptekach.
4. Zmienić i dokładnie wytrzepać odzież którą nosiliśmy w lesie.
5. Po wizycie w lesie lub innym miejscu bytowania kleszczy dokładne obejrzeć całe ciało. Zwłaszcza zwrócić uwagę na pachy, pachwiny, zgięcia podkolanowe i łokciowe. Należy pamiętać również o obejrzeniu skóry głowy.

Jak prawidłowo usunąć kleszcza?

Podstawowa zasada brzmi: im wcześniej kleszcz zostanie usunięty z naszego ciała, tym mniejsze prawdopodobieństwo zakażenia odkleszczowym zapaleniem mózgu i boreliozą. Obecnie w aptekach dostępne są rozmaite przedmioty, które ułatwiają nam usuwanie kleszczy ze skóry. Jeśli nie jesteśmy w stanie sami usunąć kleszcza, udajmy się do punktu medycznego/ośrodka zdrowia.

Usuwanie kleszcza krok po kroku:

Czego nie robić podczas usuwania kleszcza?

• nigdy nie łap kleszcza za jego obrzęknięty brzuch, ponieważ istnieje ryzyko, że wyciśniesz do swojego organizmu zainfekowaną zawartość jelit kleszcza;
• nigdy nie przekręcaj kleszcza, ponieważ jego głowa pozostanie w twoim ciele;
• nie staraj się dusić kleszcza wazeliną, masłem, lakierem do paznokci, benzyną lub alkoholem. W ten sposób tylko sprowokujesz wymioty kleszcza i zwiększysz ryzyko wystąpienia infekcji;
• nigdy nie usuwaj kleszcza gołymi rękami.

Źródło: materiały Państwowej Inspekcji Sanitarnej

ŁN